www.eprace.edu.pl » model-rodziny » Metodologia » Zmienne i wskaźniki

Zmienne i wskaźniki

Sformułowanie problemów i hipotez upoważnia do wyodrębnienia zmiennych i wskaźników.

Według D.Dutkiewicza „zmienną nazywa się dowolną własność- cechą, która przybiera różne wartości, a przynajmniej dwie (jest warunek, by cecha nazywana została zmienną)” (8,Dutkiewicz W.,1996,s.43). Słownik socjologiczny definiuje pojęcie zmiennej jako ,,arbitralnie wybranej cechy, właściwość, charakterystyki itp. jakiegoś obiektu, procesu, zjawiska, zdarzenia, relacji, przybierającej w różnych sytuacjach i przypadkach różne wartości; pozbawionej samodzielnego znaczenia, o mniej lub bardziej określonym zakresie stosowalności”(25,Olechnicki K, Załęcki P.,1999,s. 258). Autorzy „Słownika socjologicznego” podają także typologię zmiennych:

Przyjęte zatem przez badacza zmienne nadają badaniom kierunek i określają jednocześnie ich cel. Rejestr zmiennych oznacza próbę uświadomienia sobie przez jakie cechy będziemy poznawać związek zachodzący między zdarzeniami i wreszcie przez jakie cechy poznawać będziemy wpływ jednego zdarzenia na drugie. W zależności od tego jedne zmienne nazywają się zmiennymi zależnymi, a drugie niezależnymi.

Zmienna, która jest przedmiotem badania, i której związek z innymi zmiennymi chcemy wyjaśnić, nosi nazwę zmiennej zależnej. Natomiast zmienne, od których ona zależy, które na nią oddziałują, nazywamy zmiennymi niezależnymi. Według S. Nowaka „zmienne zależne to te, które są przedmiotem konkretnego badania, a zmienne niezależne to te od których zależą zmienne zależne, czyli które oddziałują na zmienną zależną (22Nowak S.,1960,s.130). Zdaniem W. Okonia „ zmienna niezależna jest to zmienna, której zmiany nie zależą od zespołu występujących w badanym zbiorze innych zmiennych” (24, Okoń W.,1987,s.364).

Zbiór wartości zmiennej przyjmuje postać jednej ze skal: nominalnej, porządkowej, interwałowej i ilorazowej. Typ skali określa podstawowe operacje empiryczne, jakie można przeprowadzić na zbiorze wartości danej zmiennej, wskazuje dopuszczalne przekształcenia matematyczne oraz określa jakie statystyki, miary korelacji i testy statystyczne można zastosować.

Zmienne nominale określa się mianem zmiennych jakościowych, natomiast pozostałe typy nazywa się zmiennymi ilościowymi.

Termin wskaźnik w metodologicznym znaczeniu służy do określenia pewnej cechy przedmiotu lub zjawiska, która pozostaje w takich związkach z inną jego cechą, że występowanie jej sygnalizuje obecność drugiej” (35, Sztumski J.,1984,s.36). Stefan Nowak podaje następującą definicje wskaźnika „wskaźnikiem jakiegoś zjawiska Z będziemy nazywać takie zjawisko W, którego zaobserwowanie pozwoli nam (w sposób bezwyjątkowy lub z określonym czy choćby wyższym od przeciętnego prawdopodobieństwem) określić, iż zaszło zjawisko Z” (22,Nowak S.,1965,s.247). Z definicji tej wynika, że wskaźnika musi być czymś, co da się zaobserwować, natomiast zjawisko lub cecha przez niego wykazywana jest najczęściej nie obserwowalna. Relacje zachodząca pomiędzy Z a W mogą mieć charakter:

Wskaźniki można sklasyfikować w zależności od charakteru indicatum oraz od typu związku łączącego go ze wskaźnikiem. Wyróżniamy, więc:

Stosunkowo często spotkać można się także ze wskaźnikami mieszanymi: empiryczno-definicyjnymi, definicyjno-inferencyjnymi, empiryczno-inferencyjnymi oraz empiryczno-inferencyjno-definicyjnymi.

Wskaźniki stosowane w naukach społecznych, powinny spełniać funkcje zarówno poznawcze, jaki i praktyczne. Najistotniejszymi funkcjami przez nie spełnianymi są:

Poniższe tabele przedstawiają zmienne niezależne i zależne, ich kategorie oraz wskaźniki, które przyjęłam w mojej pracy:

Zmienne niezależne

Lp. Zmienna niezależna Kategorie Wskaźniki

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.


Płeć

Wiek

Stan cywilny

Staż małżeński

Wychowanie w duchu religijnym

Stosunek do wiary

Integracja ze społecznością religijną

Znajomość założeń religijnych

Akceptacja założeń religijnych


1).kobieta

2).mężczyzna

1).do 25 lat

2).25-30 lat

3).30-35 lat

4).35-40 lat

5).40-45 lat

6).45 i powyżej

1).żonaty/zamężna

2).rozwiedziony/rozwiedziona

3).w separacji

4).wdowiec/wdowa

1).do 5 lat po ślubie

2).5-10 lat po ślubie

3).10-15 lat po ślubie

4).15-20 lat po ślubie

5).20-25 lat po ślubie

6).powyżej 25 lat po ślubie

1).tak

2).nie

1).głęboko wierzący/a

2).wierzący/a

3).niezdecydowany/a

4).niewierzący/a

5).zdecydowanie niewierzący/a

1).często

2).rzadko

3).nie i nie zamierzam

4).nie, ale zamierzam

5).nie mam zdania

1).bardzo dobry

2).dobry

3).dostateczny

4).słaby

5).bardzo słaby

6).nie wiem

1).akceptuję wszystkie

2).akceptuję większość

3).niektóre akceptuję, innych nie

4).nie akceptuję żadnych założeń

5).nie mam zdania


Pyt.31

Pyt.32

Pyt.34

Pyt.35

Pyt.16

Pyt.14

Pyt.8

Pyt.15

Pyt.10

Pyt.28


Zmienna zależna

Lp. Zmienna zależna Kategorie Wskaźniki

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.


Rola wiary religijnej w życiu małżeńsko-rodzinnym

Zakres przestrzegania zasad ustalonych przez Kościół/wyznanie

Akceptacja metod antykoncepcyjnych

Dopuszczalność przerywania ciąży

Rola kobiety w rodzinie

Stosunek do rozwodów

Typ związku małżeńskiego

1).wiara jest najistotniejszym elementem

2).wiara jest istotnym elementem

3).wiara jest mało istotnym elementem

4).wiara nie ma znaczenia

5).nie mam zdania

1).wiara

2).sprawy małżeńskie

3).życie seksualne

4).planowanie rodziny

5).wychowywanie dzieci

6).trwałości małżeństwa

7).jakość życia

8).polityka

1).prezerwatywa

2).stosunek przerywany

3).pigułka antykoncepcyjna

4).kalendarzyk

5).inny sposób

6).żadna z metod

1).ciężkie warunki materialne

2).trudna sytuacja osobista

3).ciąża jest wynikiem gwałtu

4).zagrożenie życia matki

5).gdy dziecko ma urodzić się chore

6).inne

7).w żadnej sytuacji

1).tylko zajmowanie się domem i dziećmi

2).tylko praca zawodowa

3).praca zawodowa, prowadzenie domu i opieka nad dziećmi

3).praca zawodowa, a obowiązki domowe dzielone wraz z mężem

1).akceptuję

2).dopuszczam

3).nie akceptuję

4).nie mam zdania

1).patriarchalny

2).matriarchalny

3).partnerski

4).nie mam zdania


Pyt.1

Pyt.3

Pyt.4

Pyt.5

Pyt.18

Pyt.17

Pyt.20

Pyt.19

Pyt.27

Pyt.21

Pyt.17

Pyt.28

Pyt.29



komentarze

Nie D. Dutkiewicz, tylko W. Dutkiewicz.

skomentowano: 2015-09-13 15:05:11 przez: Ania

Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.