www.eprace.edu.pl » model-rodziny » Społeczne nauczania Kościołów rzymskokatolickiego i ewangelicko- augsburskiego oraz świadków Jehowy

Społeczne nauczania Kościołów rzymskokatolickiego i ewangelicko- augsburskiego oraz świadków Jehowy

Społeczne nauczanie w Kościołach rzymskokatolickim i ewangelicko- augsburskim oraz innych Kościołach wywodzących się z tradycji chrześcijańskiej odnosi się do wszelkich bieżących spraw i problemów nękających współczesne społeczeństwo globalne. Nauka społeczna Kościołów chrześcijańskich rozwinęła się w XIX wieku, gdy nastąpiła konfrontacja Ewangelii z nowożytnym społeczeństwem przemysłowym, jego nowymi strukturami mającymi służyć produkcji dóbr konsumpcyjnych, jego nową koncepcją społeczeństwa, państwa i władzy, z jego nowymi formami pracy i własności. Rozwój nauki społecznej tych Kościołów w kwestiach gospodarczych i społecznych potwierdza ciągle aktualną wartość nauczania Kościołów chrześcijańskich, a zarazem prawdziwe znaczenie jego wciąż żywej i czynnej tradycji.

Nauczanie społeczne Kościołów zawiera zbiór zasad doktrynalnych, który kształtuje się w miarę, jak dany Kościół interpretuje wydarzenia historyczne w świetle doktrynalnych podstaw, nad którymi nadbudowana jest nauka społeczna. Nauczanie to tym bardziej staje się możliwe do przyjęcia przez ludzi dobrej woli, im głębiej inspiruje postępowanie wiernych. Nauka społeczna Kościołów chrześcijańskich proponuje zasady refleksji, formułuje kryteria sądu, podaje kierunki działania.

W Kościele rzymskokatolickim społeczne nauczanie jest traktowane jako integralna część jego misji ewangelizacyjnej. Nauczanie Kościoła katolickiego (soborów, papieży, synodów, biskupów) w sprawach społecznych oraz oparta na nim naukowa refleksja teoretyczna i praktyczna, pogłębiane i rozbudowywane iest przez uczonych specjalistów, zarówno duchownych, jak i świeckich. Wyróżniając tą ostatnią, z całokształtu katolickiej myśli społecznej nazywa się ją niekiedy, w sensie ściślejszym i zawężonym, katolicką nauką społeczną.

Pius XI w encyklice Quadragesimo anno mówi o niej jako o istniejącej już odrębnej społecznej nauce katolickiej, w przeciwstawieniu do świeckich doktryn społeczno-ekonomicznych, nie mających związku z danymi czerpanymi z wiary. Nauczanie społeczne Kościoła (zwane też nauką społeczną Kościoła) należy do misji ewangelizacyjnej Kościoła w świecie, czyli stanowi część Magisterium Ordinarium. Katolik musi je uznać, w przeciwnym razie popełnia grzech nieposłuszeństwa w stosunku do autorytetu Kościoła. Jan Paweł II stwierdza: "Nauczanie i upowszechnianie nauki społecznej wchodzi w zakres ewangelizacyjnej misji Kościoła". Katolicka nauka społeczna, wzięta jako całość, obejmuje w swej metodzie następujące elementy albo etapy: a) ukazuje pewną koncepcję człowieka - teologiczną koncepcję człowieka odkupionego; b) formułuje w jej świetle: zasady społeczne, kryteria ocen rzeczywistości społecznej i dyrektywy działania.

W praktyce nauczanie społeczne Kościoła koncentruje się głównie na pierwszych etapach, to jest na koncepcji człowieka i na zasadach społecznych, rzadziej na kryteriach ocen dotyczących rzeczywistości społecznej "tu i teraz" i na dyrektywach działania. Jest to zrozumiałe ze względu na zróżnicowanie świata, w którym występują odmienne problemy społeczne. Nauczanie społeczne Kościoła rzymskokatolickiego koncentruje się na kryteriach ocen i, ewentualnie na programach działania, a stanowi go fragment, a w zasadzie aspekt zwyczajnego nauczania Kościoła odnoszący się do społecznej egzystencji człowieka. Nauczanie to rodzi się w wyniku spotkania orędzia ewangelicznego i jego wymogów z problemami pojawiającymi się w życiu społeczeństwa. Oznacza to, iż nauczanie społeczne Kościoła rozwija się w miarę zmieniających się okoliczności historycznych i jest otwarte na coraz to nowe zagadnienia. Zajmuje się życiem społecznym z punktu widzenia jego moralnego kształtu i jest zasadniczo ukierunkowane na działanie, pragnie służyć praktyce, jednocześnie stanowi integralną część całej chrześcijańskiej koncepcji życia. Chociaż podmiotem tego nauczania jest Urząd Nauczycielski Kościoła (papież i biskupi), to jednak wymaga ono wkładu wszystkich charyzmatów, doświadczeń i kompetencji. Nauczanie to bowiem - jak mówi Jan Paweł II - "rodzi się w świetle Słowa Bożego i autentycznego Magisterium z obecności chrześcijan w łonie zmiennych sytuacji świata... " (Orędzie do biskupów w Puebla 28 stycznia 1979 r.).

Nauczanie społeczne Kościoła rzymskokatolickiego ma charakter historyczny i praktyczny i w swojej treści obejmuje zasady refleksji, kryteria oceny i podstawowe wytyczne działania, jest stałą aktualizacją tych treści w stosunku do zmieniającej się rzeczywistości społecznej.

Kościół w swoim nauczaniu społecznym głosi prawdę o  godności i  prawach człowieka, jego powołaniu społecznym i nadprzyrodzonym, a także o zasadach życia społecznego, od realizacji których zależy ład moralny w społeczeństwie. Poprzez swoje nauczanie, Kościół udziela szczegółowych wskazań o charakterze moralnym, dotyczących rozwiązań aktualnych problemów. Głosząc swą naukę na tych trzech poziomach: zasad, ocen i wskazań,  Kościół rzymskokatolicki spełnia właściwą sobie misję ewangelizacyjną na polu społecznym.

W odróżnieniu od  katolickiej nauki społecznej myśl społeczna o charakterze normatywnym uprawiana z różną intensywnością przez członków różnych Kościołów chrześcijańskich i grup wyznaniowych. W najszerszym zakresie uprawiają ją protestanci i dlatego chrześcijańska nauka społeczna sprowadzana bywa w zasadzie do refleksji charakterystycznej dla tego kręgu wyznaniowego.

W nauce tej chodzi o właściwe zachowanie się ludzi w istniejących porządkach, instytucjach i strukturach społecznych, a więc o problem wzajemnego współżycia. Układ odniesienia dla tych zachowań jest dowolny (różne interpretacje Ewangelii), ponieważ protestanci nie mają wiążących struktur autorytetu jak np. katolicy (papieże, encykliki). W konsekwencji głoszona przez nich nauka społeczna nie jest ani jednolita, ani obowiązująca. Nie oznacza to jednak, że nie może być zbieżności pomiędzy katolickim i protestanckim nauczaniem społecznym. Katoliccy i protestanccy społecznicy mają wiele wspólnego, tak w płaszczyźnie teoretycznej, jak i praktycznej. Przykładowo można tu wymienić wspólną troskę o realizację  wartości podstawowych w państwie oraz poszanowanie  godności i  praw człowieka. Dlatego można mówić o chrześcijańskiej nauce społecznej inspirowanej przez Ewangelię.

Różnice ujawniają się najbardziej na gruncie prawa naturalnego. Teologowie protestanccy stoją na stanowisku, że grzech pierworodny nie naruszył, lecz zniszczył porządek stworzenia i naturę ludzką. W konsekwencji grzech ten tak zaciemnił zdolność poznania, że ludzie nie są w stanie za pomocą rozumu rozpoznać porządku Bożego stworzenia. Co więcej, nie są oni w stanie uchwycić sensu swego istnienia oraz rozpoznać zadań i norm postępowania. Ustalenie normatywnego porządku współżycia ludzi możliwe jest tylko w oparciu o Pismo Święte. Teologowie katoliccy są odmiennego zdania, mimo grzechu pierworodnego i naruszenia porządku stworzenia ludzie zachowują zdolność pojmowania sensu własnego istnienia, autonomicznego kierowania własnym postępowaniem i tworzenia normatywnego porządku społecznego.

Pomimo wymienionych różnic katolicy i protestanci pozostają we wzajemnym  dialogu, poszukują kompromisu i zabiegają o "pozytywną kooperację" dla  dobra wspólnego.

Dla świadków Jehowy nauczanie społeczne jest celem statutowym tej organizacji religijnej :”§ 2 Celem Związku jest:

  1. Służenie grupie chrześcijan w Polsce, noszących nazwę świadko­wie Jehowy, przez prawne reprezentowanie ich działalności religijnej po­legającej na oznajmianiu imienia Jehowy Boga oraz Jego miłościwych postanowień dotyczących ludzkości i urzeczywistnianych przez Jego Królestwo pod władzą Chrystusa Jezusa (…);

  2. Głoszenie publicznie i od domu do domu ewangelii o Królestwie Bożym pod władzą Chrystusa Jezusa na świadectwo o Imieniu, Słowie i zwierzchnictwie Boga Jehowy;

  3. Tłumaczenie, sporządzanie, publikowanie, produkowanie, impor­towanie, eksportowanie i rozpowszechnianie religijnych pism, ob­razów i nagrań, które mają charakter przekazu wiary i służą jako „pokarm duchowy" mający pomagać w zrozumieniu prawd i proroctw biblijnych dotyczących ustanowienia Królestwa Jeho­wy pod władzą Chrystusa Jezusa, a także objaśniają Biblię oraz związane z nią zagadnienia naukowe, historyczne, społeczne i li­terackie;

  4. Dobroczynne nauczanie prawd biblijnych ludzi, którzy chcą słu­chać, oraz prowadzenie z nimi bezpłatnych studiów biblijnych na podstawie Biblii i literatury biblijnej” (Statut Towarzystwa Biblijnego i Traktatowego „Strażnica”,s.2).

Elementy społeczne stanowią ważną część nauczania świadków Jehowy i podobnie jak w innych religiach i wyznaniach, zawiera zbiór wskazówek i dyrektyw dla swoich wyznawców. Kierownictwo tej organizacji religijnej dba o to, by żadne aktualne problemy czy pytanie odnośnie kwestii moralnych czy społecznych nie pozostały bez odpowiedzi. Społecznemu nauczaniu swoich wyznawców, świadkowie Jehowy poświęcają rozdziały w podręcznikach oraz pismach zawierających dyrektywy odnośnie wartości społecznych preferowanych przez to wyznanie. Najbardziej znaną metodą ogłoszenia dyrektyw swej wiary, jest praktykowane przez świadków Jehowy, chodzenie od domu do domu, aby przez kilka minut porozmawiać na jakiś temat interesujący lub niepokojący ludzi w danej okolicy czy nawet na całym świecie.

Inną sposobność do dzielenia się z drugimi „dobrą nowiną o królestwie” nastręczają cotygodniowe zebrania odbywające się w Salach Królestwa. Na jednym z tych zebrań jest wygłaszany wykład publiczny na jakiś aktualny temat, potem zaś rozpatruje się określone zagadnienie lub proroctwo biblijne na podstawie materiału zawartego w czasopiśmie Strażnica. Inne zebrania poświęcone są szkoleniu świadków do coraz skuteczniejszego głoszenia dobrej nowiny, a jeszcze inne omawianiu metod świadczenia na terenie miejscowego zboru. Prócz tego raz w tygodniu świadkowie Jehowy zbierają się w mieszkaniach prywatnych i w małych grupach studiują Biblię.

Wśród świadków Jehowy misja głoszenia zasad doktrynalnych wiary, a co za tym idzie także elementów traktujących o społecznych aspektach ludzkiego życia, jest obowiązkiem nałożonym na każdego wiernego przyjmującego światopogląd świadków za swój własny, dlatego rozpowszechnianie społecznego nauczania odbywa się innymi kanałami niż to jest w religiach chrześcijańskich.



Podrozdzialy w tym rozdziale:


Małżeństwo i rodzina w społecznym nauczaniu Kościoła rzymskokatolickiego


Małżeństwo i rodzina w nauczaniu Kościoła ewangelicko-augsburskiego


Życie małżeńsko-rodzinne w ujęciu świadków Jehowy


komentarze

skomentowano: 2013-11-07 12:02:30 przez: wojciech

Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.