Rodzina a religia
Dla socjologii religii, religia istnieje tylko jako podzielany przez wielu ludzi system wierzeń. Idea religijna bez tego, który w nią wierzy, nie jest religią. Powszechnie przyjmuje się, że dla istnienia religii konieczne są trzy elementy :
1) doktryna, czyli ogół założeń, twierdzeń i przekonań stanowiących rdzeń każdej koncepcji religijnej;
2) kult stanowiący integralny element każdej religii, przez który rozumie się wszelkie czynności płynące z pobudek religijnych, w ścisłym zaś znaczeniu zespół czynności będący wyrazem czci wobec sacrum;
3) grupa wyznawców, dla której część lub aspekt rzeczywistości stanowi sacrum (świętość), co wymaga określonych działań indywidualnych i zbiorowych, wyrażających się w specyficznych przeżyciach psychicznych.
Elementy te tworzą w najogólniejszym ujęciu to, co kryje się różnymi definicjami religii.
Dla Emila Durkheima religia jest „wyzwalającym solidarność społeczną systemem wierzeń i działań odnoszących się do rzeczy świętych, a więc wyodrębnionych i obłożonych rozlicznymi zakazami. Owe wyobrażenia i działania jednoczą we wspólnocie moralnej, zwanej Kościołem, wszystkich, którzy je wyznają” (9,Durkheim E.,1999,s.65). Integracyjny charakter religii, wspomniany w tej definicji odnosi się do całej kategorii osób podzielających dany system wierzeń religijnych, wśród których, bez względu na przyjętą religię, rodzina zajmuje szczególne miejsce.
We wszystkich formach religii, rodzina należy do najstarszych instytucji społecznego życia człowieka, gdyż pokrewieństwo stanowi ponad wszelką wątpliwość najpierwotniejszą formę organizacji społeczeństwa, a w ramach systemu pokrewieństwa mieści się rodzina. W stadium małego zróżnicowania strukturalnego społeczeństwa, działania religijne realizowane były w obrębie owej najstarszej całości społecznej. Wychodząc od tego stwierdzenia, przyjęto w XIX w, że rodzina jest jakoby miejscem naturalnie przeznaczonym do kultywowania religii, a nawet, że w ogóle powinno się ją rozumieć tylko jako jedność religijną. Tezę o sakralności rodziny popierano argumentem, że w większości społeczeństw ryty religijne odprawiane są w ramach rodziny, a w wielu kulturach obszaru indoeuropejskiego panuje przekonanie o świętości ogniska domowego.
W nowoczesny społeczeństwie wydaje się istnieć ścisły związek między religią w jej zorganizowanej postaci (Kościół) a rodziną. W konkluzji przeprowadzonych badań D.Nash i P.Berger stwierdzili, że „kobiety i dzieci darzone są ze strony kościołów największą uwagą i one tez podejmują najwięcej kościelnej aktywności” (21,Nash D., Berger P.,1972,s.107-118). Podobne kwestie w płaszczyźnie teoretycznej podjął T.Parsons. Zauważył on, że zarówno rodzina, jak i zorganizowana religia oddziałują na współczesne społeczeństwo przez „motywacyjne zaangażowanie”(rodzina) i „zaangażowanie w wartości” oraz że zarówno rodzina, jaki i Kościół stały się wyspecjalizowanymi jednostkami.
Analizując szczegółowo doktrynalne podstawy wierzeń religijnych, można stwierdzić, że zjawiskiem powszechnym jest ambiwalentny stosunek do rodziny panujący wśród wielkich religii zbawczych. Z jednej strony lojalność względem związku rodzinnego stanowi konkurencję dla ekskluzywnej lojalności względem grupy religijnej, z drugiej zaś przedstawiciele instytucjonalnych religii zbawczych twierdzą, że religia stanowić ma jakoby najpewniejszą gwarancję stabilności rodziny.
Tematyka życia małżeńskiego i rodzinnego stanowi obecnie rozległy aspekt nauczania Kościołów i wyznań, które za pośrednictwem nakazów, pouczeń, porad lub wskazówek oddziałują na zachowania prorodzinne. Nauczanie to rodzi się w wyniku spotkania orędzia doktrynalnego i jego wymogów z problemami pojawiającymi się w życiu społeczeństwa. Oznacza to, iż nauczanie społeczne Kościołów i wyznań rozwija się w miarę zmieniających się okoliczności historycznych i jest otwarte na coraz to nowe zagadnienia, zajmuje się życiem społecznym z punktu widzenia jego moralnego kształtu i jest zasadniczo ukierunkowane na działanie, pragnie służyć praktyce.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.